Reportage

Nicky reisde door het vroegere mijngebied van Noord-Frankrijk, een verrassend leuke streek om eens te bezoeken. Met het mooie museum Louvre-Lens als cultureel middelpunt. Knusse stadjes als Béthune en Douai. En de vele oude mijnlocaties met ontroerende nieuwe bestemmingen, zoals de zwarte mijnbergen, die je nu kunt beklimmen (en er zelfs kunt skiën!).

Louvre-Lens bezoeken in Noord-Frankrijk

Al die overvolle depots van het Louvre in Parijs, met prachtige kunstwerken die niemand ooit te zien kreeg… Al onder president Chirac werd gesproken over het openen van een tweede Louvre buiten de Franse hoofdstad. Die eer ging naar Lens, een bescheiden mijnwerkersstadje in het departement Pas-de-Calais. Op de plek van een vroegere mijngroeve opende 10 jaar geleden het Louvre-Lens museum (zie kader beneden: Jubileum-programma: Louvre-Lens 10 jaar in 2022!). Midden in een modern park ligt het transparante museum van glas en staal. Waar vroeger kolen versjouwd werden, staan nu ranke beelden uit Griekenland, mozaïeken uit Mesopotamië en sarcofagen uit Egypte.

Kunstschatten uit Parijs

Met bewondering loop ik rond door La Galerie du Temps, de lange zaal die de vaste collectie van het museum omvat. Langs een tijdlijn van de Oudheid tot 1850 staan hier zo’n 200 kunstwerken in chronologische volgorde bijeen. Een overzicht van cruciale momenten uit de kunstgeschiedenis in een lichte en rustgevende omgeving. Door die selectieve opzet kun je elk stuk met aandacht bekijken en er is een uitstekende Nederlandse audiotour. In een ander deel van het gebouw zijn de tijdelijke tentoonstellingen van het Louvre-Lens, die altijd van hoog niveau schijnen te zijn. Op het moment is er een expositie over Picasso, waarin duidelijk wordt hoe zijn bezoeken aan het Louvre in Parijs de kunstenaar beïnvloed hebben.

Interieur Louvre-Lens, ontworpen door het Japanse architectenbureau Sanaa, en het terras van l’Atelier, het restaurant van topchef Marc Meurin.

Terrils 11/19: wandelen op de ‘zwarte pyramides’

Een paar uur later lunch ik op het terras van het museumrestaurant L’Atelier (van Marc Meurin, een bekende chef uit Lens, topniveau!) en zie in de verte mijn volgende stop al liggen. Het zwarte silhouet van de Terrils 11/19, twee oude mijnbergen naast elkaar, ook bekend als de Terrils Jumeaux. Ze horen bij La Base 11/19 , een vroegere mijnbasis in Loos-en-Gohelle, aan de rand van Lens.

La Base 11/19, een vroegere mijngroeve net buiten Lens, natuurgids Pierre Delroisse, de ‘Terrils Jumeaux’.

Exotische bloemen en planten

Op deze mijnbasis word ik rondgeleid door de sympathieke natuurgids Pierre Delroisse. Zijn grootouders werkten nog in deze mijn. Tegenwoordig zijn de oude fabrieksgebouwen een verzamelplaats voor duurzame bedrijfjes. Zoals Pierre’s bureau van natuurgidsen, die je meenemen voor een wandeling op de terrils 11/19. Vanaf deze mijnbergen van ruim 180 meter hoog heb je een spectaculair uitzicht en de natuur is ook bijzonder. De vroegere ‘afvalbergen’ (gruis dat meekwam met de kolen) hebben tegenwoordig namelijk een unieke biodiversiteit. Dat komt omdat de zwarte stenen snel opwarmen in de zon en die warmte lang afgeven. Daardoor kunnen hier uitheemse bloemen en plantensoorten groeien, zoals orchideeën. Ook staan er opvallend veel fruitbomen onderaan de bergen: een erfenisje van de duizenden mijnwerkers die hier na de lunch – jaar in,  jaar uit – hun kersenpitten en klokhuizen achterlieten!

Lees ook: 7 redenen voor een weekendje Arras

Ook te bezoeken: de vroegere mijnwerkerswijk naast La Base 11/19, nu een heel geliefde buurt om te wonen.

Beschermd door Unesco

Vanwege hun symboliek en karakteristieke vorm bestempelde Unesco de 200 nog resterende mijnbergen en diverse andere historische plekken in het Noord-Franse mijnbekken tot ‘levend en evolutief erfgoed’. Een paar dagen later ben ik in de vroegere hoofdstad van het mijnbekken, Douai, in het departement Nord. In deze plaats kun je de gotische beffroi (belfort) bezoeken, volgens Victor Hugo de mooiste van Noord-Frankrijk. In de toren zit bovendien een interessant bezoekerscentrum dat vertelt over de historie van deze Noord-Franse klokkentorens, die ook op de Werelderfgoedlijst staan.

Het belfort en de Gayants (reuzepoppen) van Douai, lokale snoepjes en B&B Les Foulons.

Rondlopen in een mijngang

Vlak bij Douai bezoek ik daarna een andere fascinerende plek: het Historisch Mijncentrum van Lewarde. Dit grote museum in een 19e-eeuwse mijnbasis vertelt over alle facetten van het mijnverleden, met veel aandacht voor het dagelijks leven van de mijnwerkers. Dankzij gepassioneerde gidsen ontdek je onder meer hoe de mineurs werkten en welke tradities bestonden in de hechte en solidaire arbeiderswijken. Het museum is prachtig ingericht en echt indrukwekkend wordt het in de donkere mijngang die je kunt bezoeken. In een van de oude gebouwen op het terrein is ook een restaurant: Le Briquet, met lokale gerechten zoals carbonnade flamande (stoofvlees met peperkoek).

Lees ook: 10 leuke hotels & B&B’s in Lens, Arras en Béthune

Historisch Mijncentrum Lewarde, carbonnade met frîtes, de zaal waar de mijnwerkers hun kleren hoog en droog ophingen met touwen. Boven: Nicky (midden) met Jacqueline Kamps (links) van Pas-de-Calais Toerisme met de gidsen van het mijncenrum

Geitenboerderij op een vroegere mijnberg

Voordat ik het vroegere mijnbassin verlaat om te gaan genieten van Arras (heerlijke stad, lees hier!) breng ik nog een bezoek aan een andere mijnberg met een tweede leven. Terril de Rieulay, op 16 km van Douai, is nu een recreatiegebied rond een meertje vol watervogels, waar je kunt fietsen en wandelen. Je vindt hier bovendien geitenboerderij Les Chevrettes du Terril van twee jonge broers met een duurzame missie. Hun grazende geitjes zorgen dat de terril niet overgroeid wordt door onkruid. En door de ongewone gewassen die de dieren daar eten, hebben de geitenkazen opvallend veel smaak. De broers bouwden een terras en een leuke bar (midden tussen de geitenstallen!) waar je ze kunt proeven.

Geweldig leuk om door dit soort ontmoetingen te zien met hoeveel passie jonge Noord-Fransen het mijnverleden naar de toekomst halen. Van oude mijnlocaties naar duurzame projecten en kunst. Of zoals natuurgids Pierre het mooi zei: “We zijn trots op het verleden van onze streek. Op de opofferingen van onze ouders en de grote kracht van mensen. Het is een verhaal dat iedereen raakt en dat we hier blijven vertellen. En let maar op: er gaan hier nog bijzondere dingen gebeuren!”

kaartje: Clarisse Sivry

Jubileumprogramma: Louvre-Lens bestaat 10 jaar in 2022

Tien jaar geleden opende het Louvre-Lens zijn deuren en dat wordt in 2022 gevierd. Het is daarom absoluut de moeite om deze zomer (of erna!) een bezoekje te brengen. Tot 28 augustus 2022 staat Louvre-Lens in het teken van de Olympische Spelen, die in 2024 in Frankrijk plaatsvinden. Het programma staat vol met gratis activiteiten. Bekijk hier het volledige zomerprogramma (wel in het Frans).

Oorspronkelijk een juweel uit de collectie uit het Louvre in Parijs, maar nu ook te bewonderen in het Louvre-Lens: tot 19 september 2022 bekijk je een tentoonstelling toegewijd aan het verhaal van de hurkende schriftgeleerde uit Egypte.

‘Le scribe accroupi’ in 2022 in het Louvre-Lens (Beeld: Frederic Iovino)

ADRESSEN UIT DEZE REPORTAGE

Museum Louvre-Lens

Vaste collectie, in La Galerie du Temps, met topstukken uit het Louvre (gratis toegang) en uitstekende tijdelijke exposities.

Les Terrils 11/19

De mijnbergen van La Base 11/19, vlak bij Lens. Mooi plek om te beklimmen met een natuurgids die onderweg vertelt over de natuur en het mijnverleden. Gids Pierre biedt overigens ook bijzondere accommodaties: in de tuin van zijn villa in de vroegere mijnwerkerswijk staan grappige houten vakantiehuisjes!

Historisch Mijncentrum van Lewarde

Prachtig mijnmuseum met veel aandacht voor het dagelijks leven en de tradities van de Noord-Franse mijnwerkers. Echt een grote aanrader en je bent hier al snel 4 uur zoet! Bijzonder is bijvoorbeeld de zaal waar de mijnwerkers hun gewone kleding hoog en droog ophesen met lange touwen: bizar gezicht! Aan het einde van de expositie kun je bovendien – met helm op – afdalen in een vroegere mijngang, waar de werkomstandigheden levensecht zijn nagemaakt. Inclusief herrie en stof… Indrukwekkend.

Béthune

Knusse Noord-Franse stad met veel art-deco gebouwen en een van de oudste belforts van Noord-Frankrijk. En superleuk: in het bankgebouw van de vroegere Banque de France zit tegenwoordig een museum voor moderne kunst (aanrader!).

Vlak bij Béthune is in 2019  La Cité des Electriciens geopend. Deze vroegere mijnwerkerswijk (waar Bienvenue chez les Ch’tis is opgenomen!) heeft een nieuwe bezoekerscentrum en er zijn in de wijk regelmatig evenementen en exposities die inhaken op het mijnverleden. Lees ons artikel: Logeren bij les Ch’tis

Douai, het belfort en de Gayants

In de mooie belfort leer je meer over de Noord-Franse klokkentorens en over een levende traditie van deze stad: de Gayants, reuzepoppen die rondgedragen worden. Tegenover de belfort zit een leuk delicatessenwinkeltje: Une Histoire de Goûts.

Geitenboerderij op een mijnberg

Op de terril van Rieulay, tegenwoordig een recreatiegebied, kun je de geitenboerderij van twee broers bezoeken. Sympathieke jongens en leuk: kaasjes proeven op het terras of aan de binnen-bar midden tussen de geitjes!

Arras, prachtige stad

Op maar een half uur rijden van het Louvre-Lens en Douai ligt Arras, een heel gezellige plaats met mooie bezienswaardigheden. Lees: 7 redenen waarom we Arras zo leuk vinden!

SLAAPADRESJES

10 leuke hotels en B&B’s in Lens, Arras en Béthune (klik hier)

Meer informatie over Louvre-Lens en omgeving vind je op de website van Pas-de-Calais Toerisme (Nederlandstalig!)

LEES OOK:
Côte d’Opale, het beste geheim van Noord-Frankrijk
Montreuil-sur-Mer, prachtig Noord-Frans stadje voor foodies
7 redenen om Arras te bezoeken
Louvre-Lens: de mooiste slaapadressen in de omgeving
Vimy, ontroerende WOI-locatie tussen Lens en Arras

TIP! Vraag vandaag nog de brochure aan van Pas-de-Calais of download de gratis pdf met nog veel meer tips en adresjes! 

Tekst en beeld: Nicky Bouwmeester (met uitzondering van beeld terrils CC/Leightmotiv NDPC, mijncentrum CC/Lewarde, base 11/19, glazen/wand interieur Louvre-Lens CC/Sanaa). Openingsbeeld: Bas van Oort