Louvre-Lens: prachtig museum vlak bij de Belgische grens
Al die overvolle depots van het Louvre in Parijs, met prachtige kunstwerken die niemand ooit te zien kreeg… Al onder president Chirac werd gesproken over het openen van een tweede Louvre buiten de Franse hoofdstad. Die eer ging naar Lens, een voormalig mijnwerkersstadje in het departement Pas-de-Calais. Op de plek van een vroegere mijngroeve opende in 2012 het Louvre-Lens museum. Het lichte museumgebouw van glas en staal ligt in een strak aangelegd park. Waar vroeger kolen versjouwd werden, staan nu ranke beelden uit Griekenland, mozaïeken uit Mesopotamië en sarcofagen uit Egypte.
Kunstschatten uit Parijs
Het ranke gebouw van glas en staal is ontworpen door het Japanse architectenbureau SANAA, dat diverse internationale musea ontworpen heeft. Het centrale punt binnen in het Louvre-Lens is La Galerie du Temps, één lange zaal waar de hele vaste collectie van het museum staat. Langs een tijdlijn van de Oudheid tot 1850 staan hier 250 kunstwerken in chronologische volgorde. Een overzicht van cruciale momenten uit de kunstgeschiedenis vlak naast elkaar, in plaats van verspreid over aparte vleugels zoals in de meeste musea.
Vernieuwde hoofdcollectie
Het is interessant om verschillende culturen, stijlen en tijdperken door elkaar te zien. Ook de overzichtelijke schaal van het museum is prettig. Door de selectieve opzet kun je elk stuk met aandacht bekijken en er is een uitstekende Nederlandse audiotour die uitlegt waarom dit unieke werken zijn. Sinds december 2024 is de vaste collectie volledig vernieuwd: er zijn 250 nieuwe werken te zien die afkomstig zijn uit diverse nationale musea. Met als een van de hoogtepunten De vier seizoenen van Giuseppe Arcimboldo.
Thematische exposities
Opvallend is verder dat de vaste collectie van het museum gratis te bezoeken is. Je hoeft alleen te betalen voor de grote tijdelijke tentoonstellingen in een ander deel van het gebouw. Die veranderen om de 6 maanden en zijn altijd van hoog niveau. Nu loopt de expositie ‘Gothiques‘ (t/m 26 januari 2026), over de invloed van de gotiek op de Europese cultuur door de eeuwen heen. Meer dan 200 werken – variërend van glas-in-lood en middeleeuwse manuscripten tot beeldhouwwerken, design en modefotografie.
De parktuin rond het museum is ook een wandeling waard: op het terrein van 20 hectare zie je grote kunstwerken, vijvers, moestuinen en wandelpaden die de spoorrails van de vroegere steenkolenmijn volgen. Mooie plek om de vele bomen, bloemen en planten te bekijken. Of een tijdje in de zon te zitten. In een glazen paviljoen dicht bij de ingang kun je bovendien goed eten in L’Atelier du Cerisier, een verfijnd restaurant met een driegangen lunchmenu (ca. €35).
Het mijnerfgoed: beschermd door Unesco
Vanaf het museum zie je in de verte al het donkere silhouet van de Terrils 11/19, onze volgende stop. Dit zijn twee oude mijnbergen of slakkenbergen vlak naast elkaar, ook bekend als de Terrils Jumeaux, de tweelingberg.
Ze horen bij La Base 11/19, een vroegere mijnbasis in Loos-en-Gohelle, aan de rand van Lens. Dit voormalige fabrieksterrein is een van de vijf hoofdlocaties van de totaal 200 historische plekken van het Noord-Franse mijnbekken die in 2012 op de Werelderfgoedlijst van Unesco zijn gezet.
Wandelen op de zwarte pyramides
Op deze plek krijg ik een rondleiding van natuurgids Pierre Delroisse, wiens grootouders nog in de mijn werkten. Nu zijn de oude fabrieksgebouwen gevuld met duurzame bedrijfjes. Zoals Pierre’s bureau van natuurgidsen, die je meenemen voor een wandeling op de terrils 11/19. Vanaf deze mijnbergen van ruim 180 meter hoog heb je een spectaculair uitzicht en de natuur is ook bijzonder.
Exotische planten tussen het gruis
De vroegere ‘afvalbergen’, vol gruis uit de kolenmijnen, zijn nu verrassend rijk aan biodiversiteit Dat komt omdat de zwarte stenen snel opwarmen in de zon en die warmte lang afgeven. Daardoor kunnen hier uitheemse bloemen en plantensoorten groeien, zoals orchideeën. Opvallend: onderaan de bergen groeien veel fruitbomen – waarschijnlijk dankzij duizenden mijnwerkers die hier na de lunch jarenlang hun klokhuizen en kersenpitten achterlieten!
Lees ook: 7 redenen voor een weekendje Arras
Douai met zijn gotische belfort
Zo’n 20 km ten oosten van Lens, net over de grens met departement Nord, ligt Douai. Dit was lang de ‘hoofdstad’ van het Noord-Franse mijnbekken, maar is tegenwoordig een kalm provinciestadje. De grote trots van de plaats is nog altijd het belfort, een gotische klokkentoren die volgens Victor Hugo de mooiste ‘beffroi’ van Noord-Frankrijk was. Je kunt deze toren beklimmen en je vindt er een interessant bezoekerscentrum dat vertelt over de historie van deze regionale klokkentorens, die – samen met de belforts van België – een vermelding hebben op de Werelderfgoedlijst.
Rondlopen in een mijngang
Vlak bij Douai bezoeken we een andere fascinerende plek: het Historisch Mijncentrum van Lewarde. Dit grote museum in een 19e-eeuwse mijnbasis vertelt over alle facetten van het mijnverleden, met veel aandacht voor het dagelijks leven van de mijnwerkers.
Gepassioneerde gidsen vertellen je hoe de mijnwerkers leefden en werkten, en welke tradities er ontstonden in de hechte arbeiderswijken. Het museum is prachtig ingericht en werkelijk indrukwekkend wordt het in de donkere mijngang die je kunt bezoeken. In een van de oude gebouwen op het terrein is ook een restaurant: Le Briquet, met lokale gerechten zoals carbonnade flamande (stoofvlees met peperkoek).
Lees ook: 10 leuke hotels & B&B’s in Lens, Arras en Béthune
Terrils van de toekomst
Voor ik het mijngebied achter me laat en richting Arras ga (heerlijke stad, lees hier), breng ik nog een bezoek aan een andere mijnberg met een tweede leven. Er zijn diverse terrils die een nieuwe bestemming hebben gekregen, zoals de mijnberg van Loisinord, met een kunstbaan waarop je kunt skiën! Ook hebben diverse mijnbergen zoals eerder genoemd wandel- en mountainbiketrails. En op de Terril d’Haillicourt staan tegenwoordig wijnstokken: op het vroegere kolengruis wordt nu chardonnay verbouwd!
Geitenboerderij op een vroegere mijnberg
Wij gaan langs bij Terril de Rieulay, op 16 km van Douai. Deze mijnberg is nu een recreatiegebied rond een meertje vol watervogels, waar je kunt fietsen en wandelen. Je vindt hier bovendien Les Chevrettes du Terril, de biologische geitenboerderij van twee jonge broers. Zij hebben een duurzame missie, want hun grazende geitjes zorgen ervoor dat deze terril niet overgroeid raakt door onkruid. En bijkomend voordeel: door de ongewone gewassen die de dieren daar eten, hebben de geitenkazen opvallend veel smaak. De broers bouwden een terras en een leuke bar/lunchrestaurant – midden tussen de geitenstallen – waar je de kazen kunt proeven. En ook andere producten van geitenmelk, zoals hun zelfgemaakte ijs.
Geweldig leuk om door dit soort ontmoetingen te zien met hoeveel passie jonge Noord-Fransen het mijnverleden naar de toekomst halen. Van oude mijnlocaties naar duurzame projecten en kunst. Of zoals natuurgids Pierre het mooi zei: “We zijn trots op het verleden van onze streek en op onze grootouders die in de mijn werkten. De jonge generatie is vast van plan om hun herinnering en hun verhalen levend te houden en daarvoor bestaan een hoop goede ideeën!”
kaartje: Clarisse Sivry
Adressen uit deze reportage
Museum Louvre-Lens
Vaste collectie, in La Galerie du Temps, met topstukken uit het Louvre (gratis toegang) en uitstekende tijdelijke exposities. Sinds december 2024 met een geheel vernieuwde verzameling werken. Ook is er weer een grote tijdelijke expositie: Gothiques (tot 26 januari 2026), een grote tentoonstelling over de gotiek en de invloed daarvan op de Europese cultuur door de eeuwen. Meer info: www.louvrelens.fr
Les Terrils 11/19 bij Loos-en-Gohelle
De mijnbergen van La Base 11/19, vlak bij Lens. Mooie plek om te beklimmen met een natuurgids die onderweg vertelt over de natuur en het mijnverleden. Gids Pierre biedt overigens ook bijzondere accommodaties: in de tuin van zijn villa in de vroegere mijnwerkerswijk rond de steenkolenfabriek staan grappige houten vakantiehuisjes.
Ook diverse andere terrils in de streek kun je beklimmen, lees ook dit artikel Wandelen op de terrils
Historisch Mijncentrum van Lewarde
Le Centre historique minier is een prachtig – groots opgezet – mijnmuseum, met veel aandacht voor het dagelijks leven en de tradities van de mijnwerkers in Noord-Frankrijk. Bijzonder is bijvoorbeeld de zaal waar de mijnwerkers hun gewone kleding hoog en droog ophesen met lange touwen. Veel te zien: je bent hier al snel een halve dag zoet! Aan het einde van de expositie kun je – met helm op – afdalen in een vroegere mijngang, waar de werkomstandigheden levensecht zijn nagemaakt. Inclusief herrie en stof… Indrukwekkend. Meer info: www.chm-lewarde.com
Béthune, provinciestadje met veel art deco
Knusse Noord-Franse stad met een van de oudste belforts van Noord-Frankrijk en veel art deco-gebouwen uit de tijd van de wederopbouw na WOI . Ook bijzonder om hier te bezoeken: in een vroeger bankgebouw zit nu een museum voor moderne kunst: Labanque. Verder is er net buiten Béthune een bekend openluchtzwembad, helemaal in art deco-stijl. Meer info: www.tourisme-bethune-bruay.fr
Vlak bij Béthune is in 2019 La Cité des Electriciens geopend. Deze vroegere mijnwerkerswijk (waar Bienvenue chez les Ch’tis is opgenomen) is prachtige gerenoveerd en een aantal vroegere arbeiderswoningen zijn nu hippe gîtes. Er is ook een bezoekerscentrum met informatie over het mijnverleden en er zijn in de wijk ook regelmatig evenementen en exposities die inhaken op deze historie. Lees ook ons artikel: Logeren bij les Ch’tis
Douai, het belfort en de Gayants
In het prachtige belfort leer je meer over de Noord-Franse klokkentorens en over een levende traditie van deze stad: de Gayants, reuzepoppen die rondgedragen worden. In een 16e-eeuws pand in de binnenstad vind je B&B Le Foulons, de maison d’hôtes van een charmant Frans echtpaar.
Geitenboerderij op een mijnberg
Op de Terril van Rieulay, tegenwoordig een recreatiegebied, kun je de geitenboerderij van twee broers bezoeken. Sympathieke jongens en leuk: kaasjes proeven op het terras of aan de binnen-bar midden tussen de geitjes. Meer info: chevrettesduterril.fr
Arras, prachtige stad
Op slechts een half uur rijden van het Louvre-Lens ligt Arras, een heel gezellige plaats met mooie bezienswaardigheden. Zoals een sfeervolle oude binnenstad, twee monumentale pleinen, een belfort, de ondergrondse boves en de krijtgroeve van Wellington. Lees: 7 redenen waarom Arras een bezoek of omweg waard is
En halverwege tussen Lens en Arras kunt je ook een stop maken bij het Canadese oorlogsmonument van Vimy, een ontroerende gedenkplek voor WO1, met een museum.
Slaapadressen
10 leuke hotels en B&B’s in Lens, Arras en Béthune (klik hier)
Meer informatie over Louvre-Lens en omgeving vind je op de website van Pas-de-Calais – helemaal Nederlandstalig!
LEES OOK:
Côte d’Opale, de heerlijke Noord-Franse kust
Montreuil-sur-Mer, prachtig Noord-Frans stadje voor foodies
7 redenen om Arras te bezoeken
De mooiste slaapadressen in de omgeving van het Louvre-Lens
TIP! Bestel de (gratis) brochure van Pas-de-Calais of download de pdf met nog veel meer tips en adresjes!
Tekst en beeld: Nicky Bouwmeester & CDT Pas-de-Calais – mijncentrum CC/Lewarde, base 11/19, glazen/wand interieur Louvre-Lens CC/Sanaa), Yannick Cadart (Louvre-Lens, terril), Leightmotiv (terrils), Jean-Michel André (lampen). Openingsbeeld: F. Coisy/Terills Haillicourt
Geen reacties