7 aangrijpende WOII-locaties in Frankrijk

Droevig, indrukwekkend en onvoorstelbaar. Opdat we nooit vergeten: dit zijn Franse monumenten en gedenkplaatsen voor WOII die je echt eens gezien moet hebben. Zoals Oradour-sur-Glane en de landingsstranden in Normandië.

1. Oradour-sur-Glane (Limousin)

Een heel dorp als oorlogsmonument… Oradour, een plaatsje van 650 zielen in de Limousin, werd op 11 juni 1944 om onduidelijke reden uitgemoord door Duitse en Elzasser soldaten. Generaal De Gaulle bepaalde na de oorlog dat het geblakerde plaatsje zou blijven zoals het was, zodat niemand de tragedie ooit zou vergeten. Oradour-sur-Glane is dus nog altijd een aangrijpende plek waar de oorlogstijd lijkt bevroren in de tijd. Met verlaten voorwerpen van de inwoners tussen afgebrokkelde muren en de uitgebrande doktersauto nog altijd op het plein.

Lees ook: Oradour, een dorp met een verleden

2. Camps des Milles (Provence)

Net buiten Aix-en-Provence ligt Camp Les Milles, een voormalige tegelfabriek, die tijdens WOII dienst deed als het grootste internerings- en deportatiekamp van Zuid-Frankrijk. Tegenwoordig is het een museum waar je meer te weten komt over het collaborerende Vichy-regime, dat in het ‘Vrije Frankrijk’ toch nog duizenden Joden uitleverde aan de Duitsers. Overigens sloot de Franse overheid aan het begin van de oorlog juist nog veel Duitse kunstenaars en intellectuelen op in dit kamp. Zo was schilder Max Ernst hier opgesloten op verdenking van spionage voor Duitsland. Net als veel andere landgenoten die aan de Côte d’Azur woonden. Meer info

3. Le Chambon-sur-Lignon (Auvergne)

Ook tijdens de collaboratie van de regering van Vichy zijn op het Franse platteland toch ook veel Joden geholpen en verborgen. Een van de bekendste voorbeelden is het protestante dorpje Le Chambon-sur-Lignon in de Haute-Loire (Auvergne), vlak bij de Ardèche. Aangespoord door een half-Duitse dominee zetten de bewoners van diverse dorpjes op de hoogvlakte van Lignon een efficiënt onderduiknetwerk op. Minstens 3.500 Joodse kinderen werden zo gered. Sinds een paar jaar is er in Chambon een klein museum en een herdenkingstuin. Romain Gary schreef over deze protestantse verzetsorganisatie in de roman Cerfs-volants (1980). Meer info

Overigens zijn ook Dieulefit in de Drôme en Moissac in de Tarn-et-Garonne Franse plaatsjes die bekend staan om hun grote inzet voor Joodse onderduikers. En in de Vercors, de bergstreek in de Drôme en Isère, was de belangrijkste tak van het Franse ondergrondse verzet actief. Zie daar beelden van ‘Le Maquis du Vercors’ in deze documentaire

4. D-Day stranden en Pointe du Hoc (Normandië)

Ook de met historie beladen D-Day stranden in Normandië blijven bijzonder om te bezoeken. Bij Arromanches liggen overblijfselen van de Mulberryhaven nog in zee: bij eb kun je ernaar toe lopen. Verder kun je in deze plaats een spectaculaire film zien over de 100 dagen van de slag om Normandië in een 360° bioscoop. Indrukwekkend is ook de Pointe du Hoc, de 30 meter hoge klif tussen Omaha Beach en Utah Beach die door Amerikaanse commando’s veroverd werd op de Duitsers. Het landschap is hier nog altijd één droevige gatenkaas door de bomkraters, zoals te zien op dit adembenemende drone-filmpje. Lees ook: Bayeux en de landingsstranden van Normandië

5. Amerikaanse begraafplaats in Colleville-sur-Mer (Normandië)

Aangrijpend is ook de sfeer op de Amerikaanse begraafplaats bij het dorpje Colleville, precies tussen Pointe du Hoc en Arromanches in. Je hoort hier enkel de meeuwen en het ruisen van de zee. Terwijl je voor je die eindeloze rijen van witte kruizen ziet. Voor totaal meer dan 9.300 gesneuvelden. De begraafplaats heeft ook een Jardin des Disparus, voor soldaten waarvan de lichamen nooit zijn gevonden. Zoals de Amerikaanse militairen die op kerstavond 1944 van Southampton naar Cherbourg voeren op de SS Léopoldville. Vlak voor de kust werd dit schip getorpedeerd door een Duitse onderzeeër en 809 soldaten verdronken in de ijskoude zee.

Lees ook: 10 B&B’s en hotels bij de D-Day-stranden en musea

6. Le Mémorial de Caen (Normandië)

In de Calvados kun je ook een bezoek brengen aan het Herdenkingsmuseum in Caen, de stad die een cruciaal doelwit was tijdens de Slag om Normandië. Dit is het grootste museum van Frankrijk over de Tweede Wereldoorlog. Met uiteraard veel aandacht voor D-Day en ook boeiende informatie over het Franse verzet en het leven van gewone burgers tijdens de oorlog. Meer informatie

Lees ook: particulier D-Day-museum in Normandië

7. Joodse monumenten in Parijs

In Parijs herdenken diverse monumenten de vele Joodse slachtoffers: 76.000 Joden werden tijdens WOII afgevoerd uit Frankrijk. Dat zijn er minder dan de beschamende 100.000 gedeporteerde Nederlandse Joden, maar het blijft een onvoorstelbaar groot aantal. Er is een monument voor Vél d’Hiv, aan de rand van de Seine (bij metro Birk-Hakeim). In dit nu verdwenen wielerstadion brachten de Duitsers – met hulp van de Franse politie – 13.000 joden bijeen voor deportatie. Op vrijwel alle publieke scholen in Parijs hangen bordjes met namen van Joodse leerlingen die nooit terugkwamen.

In de Marais, de Joodse wijk van Parijs, kun je naar het Mémorial de la Shoah, waar onder meer de namen van alle 76.000 gedeporteerden op een muur gegraveerd zijn. Maar het ergste is de zaal waar de gezichten van 3.500 Joodse kinderen je aanstaren. ‘Nos bébés’, zoals een bezoeker schreef in het gastenboek… Door merg en been.

LEES OOK:
Oradour, sur-Glane, een dorp met een verleden
B&B’s bij de D-Day-stranden in Normandië
La Coupole, raketbasis uit WOII in Noord-Frankrijk
Bayeux en de D-Daystranden

Tekst: Nicky Bouwmeester Beeld: CC/Mlll (Oradour, Ecole des Filles), CC/IMP1 (Oradour), CC/OdT Aix-en-Provence (Camp Les Milles), CC/Ian T. McFarland (Shoah), CC/CRT Auvergne (Le-Chambon-sur-Lignon), CC/Mémorial de Caen). Affiche NickyB), Omaha Beach (Nicky)