Driekoningen, tijd voor de Galette des Rois

Na de calorierijke feestdagen hebben de Fransen in januari nog een machtig ’toetje’ in de vorm van de driekoningentaart. Hoe werkt die traditie precies? En hoe kun je zelf zo’n lekkere galette met frangipane-vulling bakken?

Vanaf december tot eind januari verkopen vrijwel alle Franse bakkers galettes des Rois. Deze taart wordt traditioneel gegeten op 6 januari*, tijdens Épiphanie ofwel Driekoningen. Volgens de Bijbel is dat de dag waarop de drie Wijzen hun cadeaus brachten aan Jezus. Maar tot ver in januari kun je in Frankrijk uitgenodigd worden voor een galette, vaak geserveerd met een glas cider of champagne om het nieuwe jaar te vieren (‘Bonne année’!).

galette à la frangipane

Frangipane of briochée?

In Frankrijk bestaat de galette in twee hoofdvarianten en de meeste Fransen zijn heel stellig in welke zijn of haar voorkeur heeft. Je hebt enerzijds de galette à la frangipane: bladerdeeg met amandelvulling. En anderzijds de galette briochée: zoet brood met gekonfijte vruchten. De frangipane-galette vind je vooral in de noordelijke helft van Frankrijk, terwijl de brioche-versie zeer geliefd is in het Zuiden. Zo noemen ze het in Zuidwest-Frankrijk een brioche bordelaise (brioche uit Bordeaux) en in de Provence een galette des rois provençale.

Ook bestaan er tegenwoordig bladerdeeg-galettes met appel- of chocoladevulling (onder meer te koop bij de diepvriessupermarkt Picard), die weer meer op de frangipane-galette lijken.

galette des rois bordelaise

Pas op voor je tanden

In alle soorten galettes zit in principe een fève (boon) van porselein. Grappig genoeg staat dat nooit groot op de verpakking en de bakker zal je er (zelfs als je er als buitenlander een koopt) ook niet op wijzen. Kennelijk gaan Fransen ervan uit dat iedereen deze traditie wel kent en dat er weinig tanden gevaar lopen! De fèves kunnen alle mogelijke vormen hebben en zijn voor veel Fransen een geliefd verzamelstuk. Vroeger was het vaak een echte boon (of een muntstuk), vandaar de naam.

fèves (bonen)

Het jongste kind onder tafel

Bij de galette hoort een papieren kroon en het eten van de taart gaat volgens de traditie als volgt. Tijdens het aansnijden gaat de jongste persoon uit het gezelschap onder tafel zitten. Bij elk stuk vraagt de persoon die serveert: ‘voor wie is dit stuk?’ en dan noemt het kind telkens een andere naam. De gast die een fève vindt in zijn stuk is de koning of koningin voor een dag. Hij of zij mag zijn koningin of koning kiezen én moet volgens sommige familietradities ook de volgende galette kopen.

Met cider, crémant of champagne

Op het werk, op school en in alle andere sociale kringen zijn er de eerste weken van januari veel ‘galette-momenten’ in Frankrijk. De grootste galette gaat elk jaar naar het Elysée, daar snijdt de president er voor gasten eentje aan van diverse meters doorsnede. In Parijs verzinnen alle bekende (bakkers)bakkers en patisserie-chefs van de grote hotels hun eigen galette, met spannende vullingen en kunstige vormen, zie hier de mooiste galettes van 2023.

galette van de hippe patisserie Tapisserie in Parijs

* Voor velen valt Driekoningen vast op 6 januari, maar sommige Christenen gaan uit van de eerste zondag van januari. In Frankrijk begon de verkoop van de galette des rois vroeger pas na de Kerst, maar tegenwoordig kun je de eerste al vanaf november aantreffen bij bakkers (een beetje zoals onze pepernoten die al in oktober verschijnen).

RECEPT voor GALETTE DES ROIS À LA FRANGIPANE

Ingrediënten
– 2 kant-en-klaar bladerdeegvellen

Voor de amandelvulling:
– 150 g amandelpoeder
– optioneel: 50 g roze pralines uit Lyon (gesuikerde amandelen: erg lekker, maar in Nederland moeilijk te krijgen)
– 80 g suiker (of 40 g suiker en 40 g poedersuiker)
– 70 g zachte boter
– 125 g crème fraîche
– 2 eieren

Extra’s 
– 1 eidooier
– 1 eetlepel melk

Bereiding:
-Verwarm de oven voor op 210 °C . Rol het bladerdeeg uit en snijd het in twee gelijke cirkels met een doorsnede van 23 cm.

Maken van de vulling:
– Klop suiker, boter en amandelpoeder tot een gladde massa.
– Hak de pralines uit Lyon in kleine stukjes.
– Voeg de eieren één voor één toe, dan de crème fraîche en vermeng dit mengsel met de gemalen pralines.
– Leg het bladerdeeg op een bakplaat met bakpapier. Bedek met de vulling en laat 2 cm vrij rond de randen.
– Plaats een ‘fève’ of boon in de vulling en leg de andere cirkel van bladerdeeg er bovenop.
– Duw de randen dicht en teken met een mespunt siervormen op het deeg.
– Meng het eigeel en de melk en strijk het met een kwastje op het deeg.
– Bak de galette gedurende 35 minuten.
– Als de taart te snel bruin kleurt, zet de temperatuur van de oven tijdens het bakken iets lager.
– Om de taart nog meer glans te geven, kun je het deeg bestrijken met een mengsel van poedersuiker + water.

Serveer bij voorkeur warm!

Zo gefikst, kijk maar naar dit filmpje:

LEES OOK:
De beste patisseriewinkels van Parijs
Franse supermarkten: welke soorten en wat is de goedkoopste
Ti Bisou, creperie-boutique in Haarlem

Recept & filmpje: Carole Goelitz Beeld: Nicky B. (openingsfoto, brioche bordelaise, fèves), Carole B. (roze galette), galette Sébastien Gaudard.