13x bijgeloof op het Franse platteland

In veel landelijke gebieden in Frankrijk is bijgeloof nog een serieuze zaak. Lees hier wat je volgens de overlevering beter NIET kan doen met brood, chrysanten en konijnen… en juist WEL met een Franse matroos! 

1. Vrijdag de 13e is een geluksdag

In Frankrijk hoef je niet in je bed te blijven op vrijdag de 13e: het is juist een jour de chance, een geluksdag. De verkoop van de staatsloten schiet op deze dag traditioneel omhoog en veel winkels bieden ‘gelukskortingen’.

2. Nooit een paraplu openen binnenshuis

In Nederland kennen we dit bijgeloof ook, maar we maken er hooguit een grapje over. Op het Franse platteland is dit echter nog steeds een serieuze zaak: een paraplu openen binnenshuis is echt ongepast want je roept er ongeluk mee af voor de bewoners. De redenering: twee ‘beschermingen’  (namelijk het dak én de plu) bij elkaar opgeteld worden samen een min.

3. Brood ondersteboven op tafel leggen

Dit bijgeloof zou terugvoeren op het middeleeuwse gebruik van Franse bakkers om het brood voor de beul apart te leggen. Ter herkenning lag het op z’n kop (ofwel de platte kant boven). Nog altijd geloven veel oudere Fransen dat een (stok)brood met de bolle kant naar beneden leggen hetzelfde is als de duivel verzoeken.

4. Niet met 13 man aan tafel 

Jezus at zijn laatste avondmaal met 12 discipelen en die avond kwam niet bepaald tot een goed einde. In het katholieke Frankrijk is met z’n dertienen tafelen daarom nog altijd een dingetje waarover in sommige gezelschappen niet luchtig gedaan wordt. Als het aantal gasten onverwacht op 13 uitkomt, wordt de tafel wel in tweeën gesplitst of dekt men voor een 14^e ‘ongenode’ gast om de duivel te foppen.

5. Geen messen gekruist op tafel leggen

Croiser les couteaux voor, tijdens of na de maaltijd is géén goed idee. Als het bestek ongewild een kruis vormt is dat volgens veel Fransen ook een manier om het kwaad te verzoeken.

6. Nooit 3 sigaretten met dezelfde lucifer aansteken

Een bijgeloof dat afstamt van een heel reëel gevaar in de loopgraven van WOI. Tijdens de eerste twee ‘lichtjes’ had de vijand namelijk genoeg tijd om het geweer pakken, te richten en om daarna de derde roker neer te schieten. Als de Franse soldaten besloten toch het risico te nemen, dan was de laatste die zijn sigaret mocht aansteken daarom vaak de jongste of ‘laagste’ soldaat.

7. Met je linkervoet in de poep trappen brengt geluk

Wij hebben ’toi-toi-toi’, de Fransen wensen iemand in de toneelwereld succes vlak voor de voorstelling door ‘merde’ te zeggen. De oorsprong? Als de zaal naar paardenvijgen rook, stonden er veel koetsen het theater wat een teken van succes was. Ook op straat kan poep geluk brengen in Frankrijk, als je er maar wel met de goede voet (de linker, le gauche!) instapt.

8. Nooit nieuwe kleren dragen op vrijdag

Logisch toch? Net zo ongelukkig als je hoed op iemands bed leggen of het breken van een spiegel: ça porte malheur!

9. Geen chrysanten cadeau geven

Op Allerzielen plaatsen Fransen chrysanten op de graven van hun familie en geliefden, bij voorkeur gele. Met het cadeau geven van deze plant verwijs je iemand dus onbedoeld naar het kerkhof…

10. Als je je haar knipt bij volle maan, dan groeit het sneller aan

Op het Franse platteland gaan veel dingen nog altijd volgens de maanstanden (zaaien, planten, oogsten). En sommige Fransen laten er zelfs het knippen van hun haar door bepalen. Er bestaan zelfs haarknip-kalenders voor en er zijn Franse dorpskappers die openblijven tijdens nachten met een volle maan.

11. Nooit het dier doden dat je gebeten heeft

Oud Frans plattelandsgezegde want na zo’n wraakactie zou de wond die je door het dier hebt opgelopen veel langzamer genezen.

12. Aan het boord van een schip mag je het nooit over konijnen hebben

Zelfs bij de Franse marine is het nog altijd een verboden woord: op een schip heb je het nooit over un lapin, want dat is vragen om problemen. Vroeger konden ontsnapte konijnen al knagend ernstige schade aanrichten en zelfs schipbreuk veroorzaken. Ze werden daarom verbannen van boord en matrozen omzeilen zelfs de naam van het dier nog altijd met gekke bijnamen als de ‘langoustine van de weide’ of dat beest met die lange oren.

13. Het rode bolletje op een matrozenmuts aanraken brengt geluk

Kom er nog maar eens om tegenwoordig, een matroos in uniform op straat. Mocht je er eentje ontwaren in Frankrijk: spring er dan meteen bovenop, want die leuke rode pompon aanraken op de muts van een Franse marinier, dat brengt geluk. Kleine moeite toch?

LEES OOK:
15 Franse spreekwoorden die net even anders zijn dan de onze
Franse stokbrood-etiquette
Geestige Franse spreekwoorden over dieren

Tekst: Nicky Bouwmeester Beeld: CC/Brenda Clarke (zwarte kat), CC/Martine (chrysanten), CC/Image in Life (lucifer), CC/Michiel Marieflde (matroos), vendredi 13 CC/ Steves Web Hosting.