Vousvoyeren of tutoyeren: hoe hoort het?
De Fransen vinden het zelf al ingewikkeld en voor buitenlanders is het helemaal moeilijk te volgen. Vousvoyeren of tutoyeren.. wanneer doe je wat in Frankrijk? De L.A. Times heeft een paar jaar geleden geprobeerd het complexe antwoord op die vraag samen te vatten in een keuzeschema.
Voor kinderen is het eenvoudig. Zij vousvoyeren de hele wereld behalve andere kinderen, directe familieleden en huisdieren. Voor volwassenen is het lastiger. Vooral bij mensen die je nog niet goed kent en in werksituaties. In het tweede geval is het meestal u, tenzij je bij Google werkt of je baas vervelend doet. Het aanspreken van God (en Allah) gebeurt verrassend genoeg ook met Tu.
Sowieso ben je gevrijwaard van elke vorm van politesse als je in de jaren ’60 geprotesteerd hebt. En als je wakker wordt naast iemand die je eigenlijk niet kent, dan hangt de keuze tussen vousvoyeren en tutoyeren af van hoe blij je bent met die situatie :- ) .
Deze flowchart verscheen in 2014 in de L.A. Times, en is gemaakt door William Alexander, de auteur van ‘Flirting With French: How a Language Charmed Me, Seduced Me, and Almost Broke My Heart’.
En nu de serieuze samenvatting :- )
Wanneer zeg je vous?
– Tegen alle onbekenden ouder dan 17 of 18 jaar.
– Tegen ‘ouderen’ (en in principe tegen iedereen die ouder is dan jij bent).
– In formele situaties (hotel, restaurant, werk).
– Tegen je baas of iemand met hogere status.
– Als je twijfelt.
Wanneer zeg je tu?
– Tegen kinderen.
– Tegen familie en goede vrienden (behalve schoonfamilie, zonder hun toestemming)
– In informele groepen of bedrijven met een losse sfeer
– Wanneer iemand voorstelt: “On se tutoie?” (zullen we elkaar tutoyeren)
– Wanneer je elkaar beter kent en de sfeer ontspannen is
Valkuilen
– Zelf overschakelen van vous naar tu zonder signaal/overleg kan brutaal overkomen.
– Teruggaan naar vous als je op ‘je’-basis was is ook gevoelig, want laat merken dat je nieuwe afstand voelt of vergeten bent hoe goed je de persoon kende.
Algemeen geldt: regels verschillen per generatie, regio en bedrijfscultuur, dus zoals met veel zaken in Frankrijk is het bij een kwestie van subtiel aanvoelen hoe de vlag erbij hangt.
LEES OOK:
10 Franse manieren om NEE te zeggen
Het Bonjour-effect: 7 Franse conversatieregels
15 Franse spreekwoorden die nét anders zijn dan de onze
Maartten -
Wanneer je Fransen ernaar vraagt, krijg je soms het antwoord 'maar je spreekt je ouders toch ook met u aan'? In Nederland vroeger wel, soms, maar nu toch niet meer. Uitzonderingen in bepaalde streken in Nederland daargelaten.
Als vertaler van Franse boeken en boekjes heb ik inderdaad regelmatige meegemaakt dat Fransen ook in bed elkaar vousvoyeren.